ESKİL

AKSARAY İLİ ESKİL İLÇESİ
ESKİL İLÇE TANITIM

Eskil, Aksaray İline Bağlı bir ilçedir. 

ESKİL RESİMLERİ
ESKİL FOTOĞRAFLARI
ESKİL MANZARALAR
ESKİL TARİH
ESKİL
AKSARAY ESKİL

ESKİL İLÇE TARİH

Eski kaynaklarda daha ziyade ‘ESKİ İL’ olarak geçen Eskil’in kurulduğu yer bugün ‘GAVUR ÖRENİ’ olarak bilinen ve ilçenin daha kuzeyinde, Tuz gölünün yakınında bulunan mevkidir.

Eskiden beri oldukça geniş yerleşim birimlerine sahip olan Eskil’de tarihi kalıntılara rastlanmaktadır.

 İlçe sınırları içerisinde höyükler, açık hava tiyatro yerleri, gayri islami devirlerin, bu topraklardan gelip geçen adlandırabildiğimiz, adlandıramadığımız, kavimlerin, devletlerin mimari yadigarlarının döküntüleri mezar eşyaları vardır. Ortakuyu, Köşk, Hacı Eyvatlı(Höyüklü), Mutlu, Çulfa, Böğet, Sasak ve Tosun yaylalarında höyükler mevcut olup buralardan mimari eser döküntüleri, insan ilah ve ilahe heykel kalıntıları çıkmaktadır.

 Ortakuyu yaylasında Bizanslılardan kalma tiyatro yeri kalıntıları günümüzde mevcuttur. Bağdat yolu olarak bilinen tarihi yolun taş döşemeli kısımlarına Bayramdüğün mevkiinde rastlanmaktadır. Ayrıca tarihte Gordiyon’ dan Arhelais’e giden tarihi yol da buradan geçerdi.

Eskil ilçesi Tuz gölünün güneyindedir. Eskil’in eski merkezi olan ve II. Kılıçarslan tarafından boşaltıldığı söylenen yerde harabe vardır. Şimdi çoraklık ve bataklık içerisindedir. Bazı yerlerde üzüm bağları ve ağaç kalıntıları görülür. Burası ile şimdiki Eskil’e bir ara (Eskil maa Akçaşehir) deniliyordu. Bu harabelerin Akçaşehir denilen yerde olduğu tahmin ediliyor. Frigyalıların Gordiyon-Arhelais (Aksaray) yolunun bu harabenin (tersiakan) yörelerinde yer yer kaldırımlı kısımları görülmektedir.

 Burada ayrıca bir tatlı su kaynağı vardır. Tersiakan suyunun bu Örenşehir’e gittiği sanılmaktadır. Evvelden Eskil halkı yazın koyunlarıyla yaylalara göçerler, kış aylarında çok geniş ve bol otlu Tuz Gölü çevresindeki meralarda kamış ağıllar içinde hayvanlarını otlatırlardı. Eskil bölgesi yer yer geniş oturma yerleriyle mamur şehir ve kasabalarla kaplı idi. İyi bir ekin ve hayvan yetiştirme yeri idi.

Gayri İslami devrelerde buralarda putperestlerin mabedleri, kitabeleri, kilise, manastır, türbe, saray ve konakları hatta Mecusilerin ateşgedeleri vardı. Buralarda Hititler’in, 

Kapodokyalılar’ın, Frigyalılar’ın, İranlılar’ın ve daha başka pek çok kavmin yer altı ve yer üstü bina kalıntıları bize kadar gelmiştir.

Bizanslıların dağılma zamanlarında buralardaki abide mahiyetindeki gayri İslami eserler yerlere serilmiş halde idi. Birçok kiliseler, manastırlar, türbeler harabeye dönmüştü. Selçuklular bu toprakları Türkleştirirken ve Müslüman yaparken bu gayri İslami eserlerden istifade etmişlerdir. Bunları birer taşocağı gibi kullanmışlardır.

Anadolu Selçuklu hakimiyeti ile birlikte Sultan II. Kılıçarslan tarafından Eskil ve çevresine Türk boyları yerleştirilerek bölge Türkleştirilmiştir. Buralara yerleştirilen Türk boyları: Şeyhlillah, Hacı Hamza, Konurca, Ballı, Atacık, Süllüklü, Doğdu, Üveyz Fakilli, Bulargı, Yerikli, İlmi, Kagır, Ishaklı, Alihallaç, Köse, Yusuflar, Koyuncaemir, Sarıkızlı, Çetin Karılı, Karadeneli, Hoşkadem, Hocasanlı şeklinde sıralamak mümkündür.

Eskil’in Anadolu Selçuklu Devleti hakimiyetine geçmesi ile birlikte bölge Atçeken aşiretinin önemli bir otlak alanı olmuştur. Böylece Selçuklular zamanında Eskil, Karaman vilayetine bağlı Esb-Keşan (Atçeken) kazalar grubuna merkezlik yapmıştır.

Eskil, 1929 yılında belde statüsüne kavuşmuş ve aynı yılda Eskil Belediyesi kurulmuştur. Karakol, Taşkesik ve Taşkapı mahallelerinden oluşan Eskil’de 1985 yılında Merkez mahallesi ilave edilerek dört mahalle oluşturulmuştur. 1989 yılında yapılan değişiklikle mahalle sayısı 11’e çıkartılmıştır. 9.5.1990 tarihinde de ilçe statüsüne getirilen Eskil’e Eşmekaya kasabası, Böget, Başaran ve Güneşli köyleri bağlanmıştır.

Eskil’in 11 mahallesi bulunmakta olup, bu mahallere ise yaylalar bağlır. Eskil mahallerinin isimleri, merkez mahallesinde Eskil ilçe merkezi ile beraber, 6 yayla bulunmaktadır. Karşıyaka Mh.’de 2 yayla, Cumhuriyet Mh.’de 9, Mimar Sinan Mh.’de 3, Fatih Mh.’de 13, Zafer Mh.’de 4, Fevzi Çakmak Mh.’de 7, Yıldırım Mh.’de 10, Hürriyet Mh.’de 9 ve İstiklal Mh.’de ise 10 yayla mevcuttur.

ESKİL İLÇE COĞRAFYA

Eskil, İç Anadolu Bölgesinin Konya Bölümü’nde yer almaktadır. Aksaray İli’ne bağlı olan Eskil İlçesi yaklaşık 1152 km2 lik yüzölçümüne sahiptir. Eskil Tuz gölünün güneyinde, Aksaray iline 67km, Konya iline 115km mesafede genel olarak düz bir ova üzerine kurulmuştur. Aksaray-Konya devlet karayolunun 50.km.sinde ilçeye bağlı Eşmekaya kasabasından; kuzeye doğru Aksaray Cihanbeyli yolunun 67.km.sinde Eskil ilçe merkezi bulunmaktadır.

Kuzeyinde Tuz gölü, batısında Konya iline bağlı kasaba ve köyler, güneyinde Konya-Karapınar ilçesi, doğusunda Aksaray iline bağlı köy ve kasabalar bulunmaktadır.

Eskil’den Tuz Gölü’ne doğru düz bir ovalık saha hâkimken, güneye gidildikçe de hafif eğimli platoluk saha kendisini göstermektedir. Eskil İlçesindeki yerleşmeler ile ekonomik özellikler arasındaki sıkı ilişki gözlenmiştir. Eskil’in konuşlandığı yer ova iken, Eskil’in mahallelerini oluşturan ve sürekli yerleşim özelliği taşıyan yaylaları platoluk sahada bulunmaktadır. Bu nedenle yerleşme şekilleri arasında, beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleri bakımından bir bütünlük ortaya çıkmaktadır.

Tuz Gölü kıyıları yükseltisi en az olan yerleri oluşturmaktadır. Geçmişte bataklıklar ve göllerin olduğu sahada, günümüzde yeraltı sularına aşırı talep sonucu, bu sahalar kurumuştur. Yeraltı su seviyesi yılda ortalama 1m. düşerken, gelecekte büyük bir tehlike olacak olan kuraklık ve devamında çölleşmeye gidiş kendini şimdiden hissettirmeye başlamıştır.

Eskil ilçesinde tipik bir İç Anadolu Bölgesi karasal iklimi hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak kışları soğuk ve yağışlı geçer. Genellikle yağışlar kışın kar, ilkbahar mevsiminde yağmur şeklinde olur. Sonbaharda ise fazla olmamakla birlikte bir miktar yağış alır.

Eskil ilçesinde karasal iklim tipinin özelliği olan step bitki örtüsü göze çarpmaktadır. Eskil orman ve yeşil alan bakımından fakir bir bölgedir. İlçenin güneyinde Eşmekaya kasabası civarında bir miktar kavak ve selvi ağaçları bulunmaktadır. İlçe merkezinin kuzeyinden itibaren Tuz gölüne kadar olan geniş bir alan bataklık ve sazlık durumundadır. İlçenin kuzeyinde Tarımsal faaliyet yapılmaktadır.

ESKİL İLÇE SOSYAL YAPI

Eskil yüzölçümü bakımından Türkiye’nin en büyük ilçelerinden biridir. Ekonomisi tarıma ve hayvancılığa dayalı olmasından dolayı yerleşme bakımından çok geniş alanlara dağılmıştır. İlçe genç nüfusa sahip olup, doğurganlık oranı son yıllarda düşme göstermektedir. İlçede eğitim seviyesi düşüktür Halkın okur-yazar olma oranı yüzde doksan çıvarındadır. Son yıllarda üniversiteyi bitiren öğrenci sayısında artışlar görülmektedir.

Eskilli, dini, tarihi, kültürel değerlerine bağlıdır. Geleneksel kültürün canlı örneklerini burada görmek mümkündür. Düğün törenleri, nişan törenleri, sünnet törenleri, askere gitme törenleri, türküleri, yemek kültürü, giyim kuşamı, halk oyunlarıyla kendine has kültürel özellikleri yaşatmaktadır ve muhafaza etmektedir. Eskilde Konya yöresi ve Ankara yöresi, Kırşehir yöresi folklorik etkisi de görülmektedir. Eskilde yaşlı erkekler pantolon üzerine yelek, gömlek ceket ve şapka giyerler. Gençlerde bu giyim şekli artık terk edilmektedir. Şapkayı artık gençlerde görmemiz imkansız gibi. Bayanların giyimleri ise şalvar adını verdiğimiz giysilerin üzerine yelek ve cekettir.

Askerlik her Türk genci gibi Eskilli gençler içinde yüzyıllardır kutsallığını ve önemini korumaktadır. Askerlik ocağı, peygamber ocağı olarak görülmektedir. Her yıl askere gidecek gençlerimiz belediyemiz, kaymakamlığımız ve askerlik şubemizin ortaklaşa hazırladığı asker uğurlama törenleriyle büyük bir coşku ve heyecanla uğurlanmaktadır.

Toplumların yüzyıllardan beri tekrarladığı bir takım yaşayış, duyuş, zevk ve alışkanlıkları vardır, bunlar bazen bir atasözü bazen bir deyim bir tekerleme ve bir türkü olarak karşımıza çıkarlar. Türkülerimiz toplumun yaşayışı, kültürü hakkında geniş geniş bilgiler verir. Türküler başlangıçta bir olay üzerine yakılır, bu olaylar bir milleti ilgilendireceği gibi sadece bir bölgeyle de sınırlı kalabilir. Bunun için Eskilde yaygın bir türkü söyleme geleneği vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

KESİK ÇAYIR

Kesik cayır biçilir mi?

Soğuk sular içilir mi?

Yar tatlıdır geçilir mi?

-EŞMEKAYANIN KAVAKLARI

-KARA KARA KAZANLAR

-KINA TÜRKÜSÜ

-SUNA TÜRKÜSÜ

Adlarla anılan türküler söylenegelmiştir.

Eskilli dini ve milli değerlerine bağlı muhafazakar bir toplum yapısına sahip olup, dini ve milli bayramlar büyük bir heyecanla çoşku içinde kutlanmaktadır.

Eskil aile yapısına baktığımızda nicelik olarak çekirdek aile özelliği göstermekte olup, nitelikte geleneksel geniş aile özelliğine sahiptir. Aileler her ne kadar anne baba ve çocuklardan oluşsa da ailede ilişki geleneksel geniş aile olma özelliği göstermektedir. Aileler arasında sıkı bir bağ olup dayanışma ve yardımlaşmaya büyük önem verilir.

Eskil çok zengin bir yemek kültürüne sahiptir. Aileler kendi ekmeğini fırınlarda ve ocaklarda tandır ve yufka adını verdiğimiz ekmekleri yaparak karşılamaktadır. Eskilin bazlaması ve yufkası yemeklere ayrı bir tat ve lezzet katmaktadır. Sıkma ve sac böreği adını verdiğimiz yemekleri meşhurdur.

ESKİL İLÇE EKONOMİ

İlçemizde önemli ekonomik faaliyeti olan tarım, genelde doğal faktörlerin tesiri altındadır. Ziraat ve hayvancılık faaliyetleri, toprak ve iklim koşullarının denetiminde dağılım gösterir. Ova topografyasında bozulmuş akarsu drenaj sahaları ile güneyde Obruk platosunda flüvyal aşındırma sonucu çukur alanlar teşekkül etmiştir. Çevredeki derelerin çıkış ağzı koşulların yetersizliği ve kontrol altında olmayan pınar sularının etkisiyle bu çukur alanlarda toplanmak ve yüzeyde göllenmeye neden olmaktadır. Bu alanlarda yıl boyunca taban suyu çok yüksektir. Hatta bütün yıl boyunca görülen göllenmeler teşekkül etmektedir. Tuz gölü çevresinde taban suyu yüksekliği çoraklaşma gibi olumsuz tarım özellikleri oluşturduğu gibi, taban suyuna bağlı vejatif koşullara sahip bitkilerin yetişmesini sağlayarak, geniş meralık sahalarda teşekkül etmiştir. Bu sahalar, mera karakterinde olması sonucu da küçükbaş hayvancılık faaliyetlerinin oldukça yoğun yapıldığı bir bölge olmuştur.

Eskilin batı ve güneybatısında tarlalar sondaj suyu ile sulanmaktadır. Özellikle; 1963 yılından itibaren, yeraltı su rezervi kullanılmaya açılmıştır. İlk yeraltı su imkânlarıyla sulama faaliyeti; Eskil yaylaları, Güneşli ve Eşmekaya’da başlamıştır.

Kırsal yerleşmede şekerpancarı ziraatı ile hızlanan su talebi yer altı sularının kullanımı 1990-2000 yılları arasında % 100 oranında artmıştır. Sulamalı ziraatın ürün rekoltesini artırması, kırsal nüfusun kazancını da yükseltmiştir. Gelirin nispeten yükselmesi, makineli tarım için araçların alınmasını sağlamıştır. Değişen hayat tarzları da, tüketimi teşvik ederek beyaz eşya, otomobil gibi eşyaların teminini adeta zaruri hale getirmiştir. Tarım ürünlerinden elde edilen gelir yükselmesi özelikle şekerpancarı ziraatı ile süreklilik kazanmıştır. Şekerpancarı ziraatının sulamalı metotla gerçekleşmesi de su talebini artırmış, ancak mevcut su kaynakları ile su döngüsü potansiyeli arasındaki uçurumu giderek büyütmüştür. Çiftçiler, çeşitliliği artan tüketim ürünlerinin teminindeki ısrarları ile sınırlı gelir imkanları arasında kalarak, şekerpancarı üretimini oldukça önemsemişlerdir.

Yeraltı suyu ile yapılan sulamalar, ilkel oluklu kanal sistemleri ile yapılmaktadır. Bazen, kuyu ile tarla arasındaki mesafe birkaç km.’yi bularak, sızma ve buharlaşma sonucu sulamanın verimi düşmektedir. Kuyu sahipleri zaman zaman başka çiftçilere sulama suyu satmaktadır. İlgili kuruluşların çiftçilere uygulamalarını önerdikleri sulama takvimi dışında ve aşırı su tüketimi gerçekleşmektedir. Saha etütleri esnasında bir sulama döneminde (Haziran-Eylül) 3-4 ay sürekli, su çıkartılan kuyular tespit edilmiştir. Sonuç olarak; yeraltı su seviyesi hızla çekilerek Güneşli, Eskil ve Eşmekaya çevresindeki bir çok kaynağın kurumasına neden olunmuştur. Çok kısa sürede gerçekleşen bu çekilme, suyun ekonomik ve ekolojik anlamda kullanabilirlik ihtimalini azalmaktadır.

Sonuç olarak, tarım sahalarının sulanması bilimsel metot ve teknikler ile yapılması gerekir. Sulama faaliyetleriyle sorumlu olan kurumların denetim ve rehberliklerinin sürekli hale getirmeleri, kırsal nüfus ile diyalog kurma yöntemlerindeki çeşitlilik arttırılmalıdır.

Sulu tarım bahsi içerisinde belirtildiği gibi yeraltı su seviyesinin hızla tüketilmesi sonucu kuru tarım sahalarının, sulu tarım metotlarına göre yapılması da zorlaşmaktadır. Kuru tarım, tarlaların yıllık nadasa bırakılmasına neden olmaktadır. Önemli oranda tarım arazisi değerlendirilmeyerek, kırsal yerleşmelerdeki ekonomik yapıyı da olumsuz etkilemektedir. Böylece araştırma sahasındaki kuru tarım arazileri ova, plato ve tepelik sahaların toprak verimlilik sınıfı da dikkate alınarak bilimsel metod ve tekniklerinin geliştirilmesi gerekmektedir.

Eskil-Eşmekaya ve Eskil’in yaylalarında görüldüğü gibi, yeraltı sularının büyük ölçüde azalmasına bağlı olarak meralar kurumuş ve köylüler küçükbaş hayvanlarını satmak zorunda kalmışlardır. Küçükbaş hayvan sayı günden güne azalmakta olup bunun yerini büyükbaş hayvan sayısı almaktadır.

Kırsal yerleşmelerde, ziraat sahalarına verimi artırmak için kullanılan yapay gübreler, ya bütün çiftçiler tarafından temin edilmemekte ya da fazla ürün elde etmek için aşırı kullanım söz konudur. Eskilin genelindeki ziraat sahalarında azot ve fosfor oranı düşüktür. Ancak çiftçiler ekim yaptıkları tarlaların ürün değerine göre hangi ölçüde gübre kullanmaları gerektiği ile ilgili, Tarım İl müdürlüğü ve Köy hizmetlerinde tahlil yaptırmamaktadır. Ancak son yıllarda çiftçilerimiz bilimsel verilerden yararlanmanın önemini anlayarak Konya ve Aksaray’da ki Tarım il Müdürlükleri ve Köy hizmetleri ve özel laboratuarlar da su ve toprağını tahlil ettirerek tarımsal faaliyetleri gerçekleştirmekte, bu uygulamaları da devletimiz doğrudan gelir desteği ile desteklemektedir.

Eskilde genel olarak ekonomik hayat tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Daha çok buğday, arpa, şekerpancarı ve son yıllarda ayçiçeği ekimi de gerçekleşmektedir. Ayçiçeği işleyecek birkaç fabrikanın yanı sıra önemli bir sanayi kuruluşu bulunmamaktadır.

NÜFUS DURUMU

2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Merkez 22.212, Eşmekaya Kasabası 3.379, Başaran Köye 660, Böget Köyü 829, Güneşli Köyü 1.944 olup toplam nüfus 29.024 tür.

ESKİL İLÇE İDARE

Eskil 1929 yılında belde statüsüne kavuşmuştur. Aynı tarihte Eskil Belediyesi kurulmuştur. İlçeye bağlı 1 belde ve 8 köy bulunmaktadır. Merkez İlçe Belediyesi toplam ilçe yüzölçümünün yaklaşık 2/3 ünü kapsamaktadır. Merkeze bağlı 11 mahalle mevcuttur. Merkez, Karşıyaka, Cumhuriyet, Mimar Sinan, Fatih, Mithat Paşa, Zafer, Fevzi Çakmak, Yıldırım, Hürriyet ve İstiklal Mahalleleri.

İlçeye bağlı Eşmekaya Belediyesi 1971 yılında kurulmuştur. Camiikebir, Yeşilyurt, Yeni Mahalle ve Kayacık olmak üzere 4 mahalleden oluşmaktadır. Bu mahallelere bağlı 14 yayla bulunmaktadır.

Eskil İlçesine bağlı 8 adet Köy bulunmaktadır. Böğet, Başaran, Güneşli, Bayramdüğün, Celil, Çukuryurt, Katrancı ve Sağsak. Bu köylere bağlı 14 yayla bulunmaktadır.

Celil, Çukuryurt ve Bayramdüğün yerleşim yerleri 23.11.2006 tarih ve 2006/11308 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 13.12.2006 tarih ve 26375 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanması ile Sağsak ve Katrancı yerleşim yerleri ise 15.01.2007 tarih ve 2007/11588 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 26.01.2007 tarih ve 26415 Sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanması ile bağlı oldukları Mahallelerden ayrılarak Bağımsız Köy haline getirilmişlerdir.

İlçemizde Malmüdürlüğü, Nüfus Müdürlüğü, Müftülük, Milli Eğitim müdürlüğü ve Halk Eğitim Merkezi,Askerlik Şubesi Başkanlığı, Tapu Sicil Müdürlüğü, Özel İdare Müdürlüğü, Emniyet Amirliği, Jandarma Komutanlığı, Kütüphane Memurluğu, Tarım Müdürlüğü, Sağlık Grup Başkanlığı, Adliye, Ziraat Bankası, Posta İşletmesi, Telekom Şefliği, Tedaş- Şefliği hizmet vermektedir.